Çocuk gelişirken bazen normalden sapmalar gösterebilir ki bu sapmaların bazısı son derece önemsiz olabilirken bazen de çok ciddi durumların işareti olabilir. Önemli olan bu farklılıkların ve şüphelerin gerektiğinde bir uzman tarafından değerlendirilip gözden kaçırılmamasıdır.
İlk aylarda tartı alamama, göz teması kurmama, isteksiz beslenme, gelişimin durması, sese tepkide duyarsızlık, çevredeki uyaranlara aşırı tepki veya tepkisizlik, devamlılık gösteren uyku bozukluğu, sebebi metabolik olmayan kusma veya ishal sayılabilirken; birkaç ay ilerledikçe (4-6 aylarda) uyanıkken aşırı şekilde ritmik veya disritmik sallanma buna eklenebilir. 6-10 ay arası ellerini kullanmayı –mesela biberon tutmayı– reddetme, çok basit ses ve mimikleri taklit etmeme, yabancıları yadırgamama, korku, sevinç ve şaşırma beklenen durumlarda tepkisizlik, donukluk, ortamdan kopukluk; sonraki aylarda (10-16. ay aralığında) işitebildiği halde sese ve konuşmalara karşı kayıtsızlık, aşırı derecede yerinde sallanma, alışkın olduğu ortamdan (anneden) ayrıldığı zaman yadırgamama, gece dolaşmaları...
Daha ileri aylarda (16-24. aylar arası), büyüme eksenine göre davranışlarda biraz daha belirteçler ortaya çıkabilir. Bunların bir kısmı çok fazla ağlama, devamlı kızgınlık, engellenmeye aşırı tepki hatta dayanamama, istenilen ve söylenen şeylerin tersini yapma ve hiperaktivite gibi minimal sapmalar olmakla beraber –bazense aşırı huysuzluk nöbetleri, devamlı veya uzun süreli içe kapanıklıklar, duygusuzluk (sevinç ve üzüntü gibi hiçbir duyguyu ifade etmeme), hareketsizlik, saplantı halinde parmak emme, yerinde sallanma, bazı hareketlerin devamlı tekrarı, kafasını duvarlara vurma gibi kendine zarar verme, anneye bağlılıkta bozulmalar, gelişimin duraklaması, oyun, yeme, yürüme, konuşma becerilerinde bariz azalma/bozulma gibi ciddi sapmalar olabilir.
Normalde 2-5 yaş arası; motor hareketin gelişimiyle kendi yemeğini yiyebilen, sfinkter kontrolünün kazanımıyla tuvalet eğitiminin başarıldığı, etraf ile iletişim kurabilen, anne–baba, kardeş ve arkadaşını benimseyen davranışın sergilendiği dönemdir. Bu dönemdeki minimal sapmalar; anneden ayrılmanın panik halinde probleme dönüştüğü, aşırı yabancı korkusu, diğer çocuklara ilgisizlik, yeni deneyimlerden kaçma ve ürkeklik, konuşma problemleri, oyun becerilerinde yetersizlik, ağlama ve öfke nöbetleri, yemek–uyku–tuvalet eğitimi problemleri sayılabilir. Daha ciddi sapmalar ise insan ve olaylara aşırı derecede ilgisizlik, tepkisizlik, yanıtsızlık, ilişki ve iletişim yokluğu, insanlarla göz teması kurmaktan kaçma –hatta sıfır temas– anneyle simbiotik ilişki (anneye aşırı bağlılık), az veya hiç konuşmama, beceri kazanamama, devamlı cinsel organlarıyla oynama, aşırı saldırganlık, tekrarlayan saplantı haline gelmiş davranışlar (açma–kapama, dokunma, vurma vs.) ve düşünceler sayılabilir.
Sonraki gelişim sürecinde ise dürtülerini kontrol edebilen, yeni deneyimlerle başa çıkabilen, bilişsel gelişimin hızlandığı, soyut kavram ve soyut düşüncenin geliştiği, akıl ve düşünceye dayalı konuşabilen, cinsiyet rolünü ve kendi kimliğini daha bariz belirleyebilen ve belli ölçülerde bağımsızlaşmış bir birey vardır karşımızda.
Bu dönemdeki (6-12 yaş aralığı) minimal davranış bozukluklarını sıralamak istersek:
Daha ciddi davranış bozuklukları (6-12 yaş aralığı):
Adı konulmuş problemler:
DR.AHMET TAPDUK MEHLEPÇİ
İzlenecek adımlar hakkında detaylı bilgi almak ve ücretsiz ön değerlendirme fırsatımızdan yararlanmak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.